Sinds 2016 is het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap van kracht in Nederland. Hierin is vastgelegd dat mensen met een beperking recht hebben op gelijke toegang tot alle aspecten van de samenleving — waaronder gebouwen, vervoer en diensten. Dat geldt ook voor mensen die een assistentiehond gebruiken.
Toegankelijkheid voor assistentiehonden is dus geen gunst, maar een wettelijk recht. Toch blijkt in de praktijk dat dit recht vaak onvoldoende wordt nageleefd. Gebruikers van assistentiehonden worden nog regelmatig geweigerd in winkels, horecazaken, taxi’s en andere openbare voorzieningen.
Rapport Berenschot: gebrek aan eenduidigheid
In 2022 bracht adviesbureau Berenschot een rapport uit in opdracht van het ministerie van VWS, waarin werd onderzocht hoe duidelijkere wetgeving omtrent assistentiehonden de toegankelijkheid kan verbeteren. Eén van de belangrijkste conclusies: er is geen heldere definitie of landelijke standaard voor wat een 'gecertificeerde assistentiehond' is. Daardoor weten ondernemers en instellingen niet altijd waarop ze mogen of moeten vertrouwen. Berenschot adviseerde om toe te werken naar één helder en transparant systeem waarbij kwaliteit, herkenbaarheid en registratie van assistentiehonden eenduidig geregeld zijn.
NEN: eerste stap naar uniformiteit
Om die duidelijkheid te creëren, levert de NEN(middels het uitbrengen van een stem) een bijdrage aan de normen die door de CEN worden ontwikkeld, in samenwerking met onder meer assistentiehondenscholen, ervaringsdeskundigen, belangenorganisaties en experts. Deze normen moeten vastleggen aan welke opleidingseisen, gedrag en begeleiding een assistentiehond moet voldoen. Ook trainers en opleidingsorganisaties moeten aan kwaliteitseisen voldoen. De NEN is (nog) geen wet, maar vormt een belangrijke basis voor toekomstig beleid en regelgeving. Het draagt bij aan herkenbaarheid, maakt handhaving eenvoudiger en helpt misverstanden te voorkomen.
Betrokkenheid van de sector: NAHB en ADI
Branchevereniging NAHB (Nederlandse Assistentiehonden Branchevereniging) vertegenwoordigt geaccrediteerde opleidingsorganisaties in Nederland en zet zich actief in voor kwaliteitsborging, beroepsethiek en het behartigen van de belangen en de deskundige begeleiding van assistentiehondenteams. Diverse leden van de branchevereniging zijn nauw betrokken bij de totstandkoming van de NEN-norm en stimuleert landelijke afstemming, zodat gebruikers beter beschermd worden én hun rechten kunnen claimen.
ADI (Assistance Dogs International) is een internationale organisatie die assistentiehondenscholen certificeert op basis van strenge kwaliteitscriteria. ADI ziet toe op professionele, ethische en veilige opleidingen voor assistentiehonden wereldwijd. In Nederland zijn meerdere ADI-geaccrediteerde scholendie voldoen aan hoge eisen op het gebied van opleiding, nazorg en teambegeleiding.
Conclusie
Samen zorgen al deze initiatieven voor een fundament waarop wetgeving, handhaving en maatschappelijke bewustwording beter kunnen worden gebouwd, zodat het recht op toegang met een assistentiehond niet alleen op papier bestaat, maar ook daadwerkelijk wordt nageleefd.